آشنایی با اصول صحیح پخت مواد غذایی به قدری حائز اهمیت است که می‌توان به کمک آن از بروز بیماری‌های خطرناکی چون سرطان و ناراحتی‌های گوارشی پیشگیری کرد.
در اينجا توصیه‌هایی به منظور پخت مواد غذایی به شیوه صحیح ارائه می‌شود:
- از نمک یددار تصفیه شده در طبخ استفاده کنید.
- در صورت امکان، برنج را به صورت کته مصرف کنید تا مواد غذایی آن در اثر آبکش کردن از بین نرود.
- از سرخ کردن غذاها تا حد امکان اجتناب شود. در مواردی که نیاز به سرخ کردن مواد غذایی وجود دارد فقط از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده شود.
- تا حد امکان از مصرف دنبه گوسفند برای سرخ کردن مواد اولیه خودداری کنید.
- به طور کلی غذاها به طور کم چرب تهیه شوند. به طور مثال پوست و چربی مرغ یا چربی قابل رویت گوشت را پیش از طبخ جدا کنید.
- از مصرف زیاد روغن در تهیه غذاها خودداری کنید. استفاده از غذاهای آب پز و یا کبابی در این مورد بهتر است.
- درباره مرغ و انواع گوشت چه به صورت آب‌پز و چه به صورت کبابی دقت کنید که کاملا پخته شوند تا از انتقال بیماری‌های واگیر جلوگیری شود.
- در طبخ کباب کوبیده دقت شود گوشت کم چرب مصرف و تمام قسمت‌های آن به طور یکنواخت مغز پخت شود.
- از آنجا که نقش مهم و موثر سبزی‌ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق، سرطان، بیماری‌های گوارشی و غیره به اثبات رسیده است، غذاهای مختلف حاوی سبزی طبخ شود. به عنوان مثال تهیه غذاهایی مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس‌پلو، استامبولی و ... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می‌شود.
- با توجه به نقش نمک در افزایش فشار خون از حداقل مقدار نمک در طبخ غذاها استفاده کنید.
- سعی کنید آبگوشت را به صورت پرچرب تهیه نکنید.
- از استفاده زیاد از شکر در تهیه شله‌زرد، انواع شربت‌ها و نذری‌های شیرین خودداری کنید.
- برای طبخ سبزیجات اول آب را بجوشانید و بعد سبزی را در آن بریزید.
- مقدار کاهش عناصر معدنی و ویتامین‌های موجود در سبزی جات با افزایش مقدار آب مصرفی زیاد می شود.
- هر چه زمان جوشاندن سبزیجات بیشتر باشد ویتامین C بیشتری از دست می‌رود.
- توصیه می‌شود برای حفظ و بقاء مواد مغذی سبزی‌ها حتی‌المقدور این مواد آب پز و یا بخارپز تهیه شوند.
- پخت بیش از حد گل کلم منجر به کاهش ارزش غذایی آن بخصوص ویتامین C خواهد شد.
- سبزی‌ها را موقع طبخ خیلی خرد و له نکنید، چون در اثر خرد کردن زیاد مواد مغذی آن از بین می‌رود.
- هنگام طبخ سبزی‌ها باید در ظرف را بست و همچنین از طبخ طولانی مدت سبزی‌ها خودداری کرد.
- مقدار لازم سبزی خشک شده را در مقدار آبی که برای پخت لازم است خیس کنید و بسته به نوع سبزی مدت یک تا پنج ساعت به حال خود بگذارید تا خیس بخورد سپس سبزی را همراه با آبی که در آن خیسانده‌اید به غذا اضافه کنید تا بپزداگر آب آن دارای گل ولای بود اول آبکشی کنید بعد طبخ کنید.
- حتما قبل از مصرف هر نوع کشک مقداری آب به آن اضافه کنید و حداقل 10-5 دقیقه در حال به هم زدن بجوشانید. از انواع کشک کم نمک استفاده کنید.
- شیر خام را به محض جوش آمدن باید 10 دقیقه بجوشانید و هنگام جوشیدن مرتبا هم بزنید.
- برای طبخ تخم مرغ باید آن را قبل از طبخ بشوییم.
- تخم‌مرغ باید بعد از شکستن بوی نامطبوع ندهد و زرده و سفیده آن مخلوط نشده باشد و سفیده آن بایستی غلیظ و کشدار باشد.
- برای سرخ کردن از ظروف نچسب استفاده شود.
- بهتر است برای سرخ کردن درجه حرارت کم باشد تا روغن به نقطه دود نرسد و از روغن جامد نیز استفاده نشود.
- در روش کبابی کردن به دلیل بالا بودن حرارت، کاهش مواد مغذی زیاداست وحرارت به صورت یکنواخت به همه جای موادغذایی پخش نمی‌شود و ممکن است مغز موادغذایی به طور کامل نپزد. چربی گوشت‌ها و یا چربی که که ما به گوشت اضافه می‌کنیم درهنگام کباب کردن تولید آکرولئین می‌کند که سرطان‌زاست، بنابراین بهتر است از روش کبابی استفاده نکنیم.
- روغن زیتون به دلیل اینکه نقطه دود نسبتا پایینی دارد، برای سرخ کردن مناسب نیست.
- درهنگام سرخ کردن مواد غذایی در داخل روغن نمک اضافه نکنیم چرا که موجب کاهش نقطه دود روغن شده و سبب ایجاد مواد سمی و سرطان زا می‌شود.
- روش کباب کردن برای پیشگیری از زبانه کشیدن آتش و ایجاد دود و شعله‌های بلند تا حدامکان باید از برش‌های کوچک و متوسط و بدون چربی گوشت استفاده کنیم.
- در روش کباب کردن هر چقدر زمان ماندن گوشت‌ها برروی آتش کوتاه‌تر باشد از تولید ترکیبات سرطان‌زا کاسته می شود.
- اگر گوشت را قبل از کباب کردن به مدت یک تا دو ساعت با سبزیجاتی مانند آویشن، رزماری، پونه، ریحان و سیر مزه دار کنیم، در کاهش تشکیل ترکیبات سرطان‌زا بسیار موثر است.
- تخم‌مرغ را هنگام طبخ بصورت جداگانه بشکنید تا در صورت مشاهده علائم فساد آن را مصرف نکنید.
- وجود لکه‌های خون (مویرگ‌های خونی) در داخل تخم‌مرغ علامت نطفه‌دار بودن و رشد جنین است و هم از نظر شرعی و هم از نظر بهداشتی استفاده از آن جایز نیست.
- برای سرخ کردن از ظروف نچسب استفاده شود.
- روغن مخصوص سرخ کردنی را نباید بیشتر از دو تا سه بار برای سرخ کردن استفاده نمود و حداکثر ظرف یک روز می‌توان از این نوع روغن برای سه دفعه استفاده کرد به شرط آن که پس از هر بار استفاده، مواد غذایی را از روغن خارج کرده، روغن را از صافی تمیز و خشک عبور داده و پس از سرد شدن آن را در جای خشک و تاریک و درون ظرف شیشه‌ای درب‌دار قرار داد.
- برای مصارف شیرینی‌پزی می‌توان در صورت لزوم از روغن سفت و جامد استفاده کرد ولی در برنامه غذایی سالم مصرف شیرینی‌ها نیز محدود شود.
- از مصرف ادویه‌هایی که دارای رنگ مشکوک و غیر طبیعی هستند باید خودداری کرد.
- هنگام استفاده از رب گوجه فرنگی از قاشق تمیز استفاده نمایید.
