از دید شماری از منتقدان سینمایی در هند و کشورهای غربی، سینمای بالیوود پر زرق و برق و بدون مضامین هنری است. اما واقعیت این است که صنعت سینمای هند بزرگترین صنعت سینمایی جهان است؛ صنعتی که یک قرن از تولد آن میگذرد.
محبوبیت فیلمهاى هندى در کشورهاى آسیایى، از جمله ایران، و در برخی دیگر نقاط جهان چون کشورهاى شمال آفریقا سابقهاى طولانى دارد. شاید این مسئله از برخى تشابهات و نزدیکىهاى فرهنگى سرچشمه مىگیرد. سینمای هند امسال یکصدمین سالگرد تولدش را جشن میگیرد.
از نخستين نمایش تا اولین ستاره
اولین نمایش فیلم در هند در روز هفتم ژوئیه سال ۱۸۹۶ میلادی در هتل واتسون در بمبئى صورت گرفت. در سالهاى بعد نیز به طور مرتب فیلمهایى نمایش داده میشد. در سال ۱۸۹۹ اولین فیلم مستند هندى به نمایش درآمد که تصاویرى از مبارزه دو کشتىگیر را نشان مىداد.
با اکران فیلم "راجا هاریشچاندرا" در روز ۲۱ آوریل ۱۹۱۳ بود که نخستین سنگ بنای سینمای بالیوود گذاشته شد.
تولد واژه بالیوود
با آغاز دهه ۱۹۷۰ میلادى دوران ملودرامهاى پر از رقص و آواز کمکم به سر رسید و فیلمهاى عاشقانه و رمانتیک جایشان را به فیلمهاى اکشن و پرهیجان دادند که بیشتر حول و حوش خشم و غضب مردهاى جوان و مسئله انتقام جویى دور مىزدند.
در سال ۱۹۷۱ هند به بزرگترین تولید کننده فیلم در جهان بدل شد و در همین زمان هم بود که نام بالیوود بر سینمای این کشور گذاشته شد: ترکیبى از دو واژه "بمبئى" و "هالیوود" که در مجموع به معناى رقیبى براى سینماى آمریکاست.
در همان سال بیش از ۴۰۰ فیلم در هند ساخته شدند و نام آمیتاب باچان، ستاره بزرگ سینماى هند هم در همین دوران بر سر زبانها افتاد. یکى از نمونههاى بارز فیلم این دوران اثری است به نام "زنجیر"، محصول سال ۱۹۷۳.
"شعله" از دیگر فیلمهاى معروف این دوره است که کمتر ایرانیای با نام آن ناآشناست. فیلم شعله که در سال ۱۹۷۵ اکران شد، نخستین فیلم هندی در فضای فیلمهای وسترن است. در واقع با این فیلم بود که آمیتاب باچان، دهر مندرا، هِما مالینی و امجد خان به ستارگان بزرگ سینمای هند بدل شدند.
شعله تا به امروز موفقترین فیلم سینمای هند محسوب میشود و اکثر کودکان هندی دیالوگهای این فیلم را از بر هستند. بسیاری از شرکتکنندگان یکى از نظرسنجیهاى انجام شده در هند اعتراف کردهاند که این فیلم را دست کم ۵۰ بار دیدهاند.