شما هم شنيده‌ايد كه مويز هوش را زياد مي‌كند؟ آيا شما هم به فرزندتان پافشاری مي‌كنيد كه مويز بخورد يا اينكه به نظر شما هوش يک استعداد ذاتي و ژنتيك است که خداوند از بدو تولد به ميزان دگرگون به افراد هديه مي‌کند؟
بهتر است نگوييد که دوست نداريد فرزند باهوشي داشته باشيد چون باور نمي‌کنيم. آنها كه معتقدند «هوش» علاوه بر زمينه ژنتيك، تا حدي هم اکتسابي است و در طول زندگي و به نسبت شرايط محيطي از آغاز تولد تا بزرگسالي و برپایه آموزش‌هاي فرد در او شکل مي‌گيرد، راه‌هايي را براي تقويت آن پيشنهاد مي‌كنند. به نظر مي‌رسد که هوش انسان، هم ارثي و هم اکتسابي است. در واقع با اينكه هوش پديده‌اي ژنتيک و استعدادي خدادادي است، توانايي‌هاي ذهني افراد طي دوران زندگي و از دوران کودکي آنها کم‌کم شکل مي‌گيرد. برپایه پژوهشها علمي‌انجام شده، با به کار‌بردن روش‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي خاصي در زندگي روزمره و در فضاي آموزشي کودکان، مي‌توان قدرت تفکر و هوش آنها را پرورش داد. شما هم مي‌توانيد از اين 9 روش براي باهوش‌تر کردن فرزندتان کاربرد کنيد.
بازي براي هوش
شطرنج، جدول، پازل و ديگر بازي‌هاي فکري، همگي براي مغز کودک همچون ورزش هستند. بازي‌هايي مانند سودوکو (جدول اعداد) علاوه بر اينکه مي‌توانند سرگرمي لذت‌بخشي براي کودک شما باشند، تقويت‌کننده توانايي تفکر استراتژيک، حل مشکلات و تصميم‌گيري در وضعيت‌هاي پيچيده هستند. گونه های بازي‌هاي فکري را در خانه داشته باشيد و علاوه بر اين، گاهي مسائلي را به طور خيالي طرح کنيد و براي حل اين مشکلات و مسائل ساختگي، از کودکان‌تان کمک بخواهيد. بگذاريد با وضعيت‌هاي دشوار و موقعيت‌هاي پيچيده تصميم‌گيري مواجه شده و راه‌هاي پيشنهادي خود را براي حل مسائل به شما بازگو کنند.
در جست‌وجوي دانش باش
پژوهشگرين معتقدند که والديني که کودکان خود را به ارائه نظرات و ايده‌هاي تازه تشويق کرده و کنجکاوي آنها را مورد توجه و احترام قرار مي‌دهند، درس بزرگي به آنها داده‌اند؛ اينکه «جست‌وجوي دانش اهميت زيادي دارد». از کودکان‌تان در زمينه سرگرمي‌ها و علايقشان سؤالاتي بپرسيد و از کنجکاوي آنها حمايت کنيد، نکات و موارد تازه مربوط به سرگرمي‌هايشان را به آنها ياد دهيد و براي تشويق کنجکاوي‌هايشان، آنها را به گردش‌هاي آموزشي ببريد. گردش در موزه‌هاي تاريخي و طبيعي، رصدخانه و پارك‌هاي حيوانات از اين جمله‌اند.
ورزش، ورزش، ورزش!
پژوهش ها گروهي از دانشمندان آمريکايي نشان داده ارتباط مستقيمي بين فعاليت‌هاي ورزشي کودکان دبستاني و موفقيت تحصيلي آنها هست. بنابر پژوهشها اين گروه، شرکت کردن کودکان در فعاليت‌هاي ورزشي، افزايش ميزان اعتماد به نفس، مهارت در کارهاي گروهي و توانايي‌هاي مديريتي و رهبري را به دنبال دارد. همچنين در پژوهش ها آنها یکسان شده بيشتر زناني که در موقعيت کاري در نقش‌هاي مديريتي و رياست موفق بوده‌اند، در دوران کودکي و نوجواني در فعاليت‌هاي گروهي و تيمي ورزشي شرکت داشته‌اند. پس به جاي اينکه پس از خوردن شام، جلوي تلويزيون لم بدهيد، بهتر است با کودکتان توپ‌بازي کرده يا به پياده‌روي برويد. بد نيست کودک خود را به شرکت در تيم‌هاي ورزشي مدرسه‌اش تشويق کنيد.
الفباي موسيقي، الفباي هوش!
شايد شنيدن سر و صداي ناهنجار کودکتان در حالي که مشغول تمرين نوازندگي و آموختن موسيقي است اصلا لذت‌بخش نباشد اما بايد بدانيد که اين سرگرمي‌لذت‌بخش کودکان، يکي از مواردي است که نيمکره راست مغز آنها را پرورش مي‌دهد.
بنابر پژوهشها دانشمندان دانشگاه تورنتو، برنامه‌ريزي دوره‌هاي آموزش موسيقي براي کودکان منجر به افزايش ضريب هوشي و توانايي‌هاي علمي آينده آنها خواهد شد. هر چه سال‌هاي آموزش موسيقي آنها بيشتر باشد، ميزان اين تاثير و افزايش هوش در آنها بيشتر خواهد بود. پژوهش ها انجام شده نشان مي‌دهد که آموختن موسيقي در دوران کودکي باعث کسب نمره‌هاي بهتر در دوران دبيرستان و ضريب هوشي بالاتر در دوران بزرگسالي مي‌شود؛ پس اجازه دهيد موسيقي‌دان دروني کودکتان خودش را نشان دهد.
خيلي خوب است اگر او را براي دوره هاي عمومي يا خصوصي آموزش موسيقي ثبت‌نام کنيد.
شير مادر، عصاره هوش
شير مادر نخستين غذاي مغز کودک است. پژوهشها انجام‌شده نشان مي‌دهد که شير مادر از 2 جهت براي کودک سودمند است؛ يکي اينکه از خطر احتمالي ابتلاي کودک به بيماري جلوگيري مي‌کند و ديگر اينکه به تنهايي يک غذاي کامل براي نوزاد است. دانشمندان دانمارکي به اين نتيجه رسيده‌اند که تغذيه نوزاد از سينه مادر، کودک را هم سالم‌تر و هم باهوش‌تر مي‌کند. پژوهش ها ايشان نشان داده کودکاني که در دوران نوزادي 9 ماه از سينه مادرشان تغذيه شده‌اند، به نسبت آنهايي که يک ماه يا کمتر شير مادرشان را خورده‌اند، بسيار باهوش‌ترند. پس اهميت شير مادر بايد از ابتدا مورد توجه قرار گيرد چرا که علاوه بر تضمين سلامتي نوزاد، براي آينده او و رشد مهارت‌هاي ذهني‌اش هم سودمند خواهد بود.
کامپيوتر در خدمت هوش
شايد تعجب کنيد چون بازي‌هاي کامپيوتري شهرت بدي پيدا کرده‌اند و بسيار مورد انتقاد قرار مي‌گيرند. بله، درست است که بسياري از آنها وحشيانه، بي‌فايده و غيرفکري هستند اما ما در مورد انواعي از بازي‌هاي کامپيوتري صحبت مي‌کنيم که مهارت‌هاي فکري و استراتژيک و قدرت تصميم‌گيري و خلاقيت کودک را پرورش داده و کارگروهي را به او آموزش مي‌دهند. امروزه در دنيا بعضي شرکت‌هاي معتبر ساخت بازي‌هاي کامپيوتري، در تلاش هستند تا بازي‌هاي آموزشي‌اي بسازند که پرورش‌دهنده حافظه و توانايي‌هاي ذهني کودکان خردسال (حتي کودکان نوپا) باشند. پژوهشها اخير نشان مي‌دهد کودکاني که گونه های بازي‌هاي کامپيوتري آموزشي را بازي مي‌کنند، نسبت به آنهايي که اين بازي‌ها را تجربه نکرده‌اند از قدرت درک و تجسم تصويري بيشتري برخوردارند.
جالب است بدانيد معلمان بريتانيايي، امروزه در کلاس‌هاي درسشان از گونه های بازي‌هاي کامپيوتري آموزشي کاربرد مي‌کنند.
صبحانه يادت نره!
نتايج معتبر پژوهشها دقيقي که در دهه 70 ميلادي انجام شده، نشان داده است که خوردن صبحانه باعث تقويت حافظه، تمرکز و قدرت يادگيري مي‌شود. کودکاني که صبحانه نمي‌خورند، معمولا زودتر خسته شده و کم‌طاقت‌تر و زودرنج‌تر هستند. اين دسته از کودکان نسبت به آنهايي که روز خود را با خوردن صبحانه آغاز مي‌کنند، از سرعت عمل کمتري برخوردارند. با وجود کمبود وقت و برنامه‌هاي روزانه شلوغ امروزي شايد، کمتر کسي فرصت پيدا کند که هر روز بنشيند و صبحانه مفصلي نوش جان کند. اما کودک خود را حتي تنها با خوردن يک ليوان شير هم شده، صبحانه‌خورده، روانه مهد کودک يا مدرسه کنيد تا تمرکز بيشتري داشته باشد.
خوب بخور تا باهوش بشي
قند، چربي‌هاي اشباع و ديگر خوراکي‌هاي بي‌فايده را از برنامه غذايي کودکان حذف کنيد و به جاي آن، مواد مغذي و مفيدي که به رشد ذهني آنها کمک مي‌کند، جايگزين کنيد. سال‌هاي نخستین دوران کودکي ـ به‌ويژه 2 سال نخست ـ بسيار اهميت دارد و لازم است تمامي مواد لازم را در رژيم غذايي کودک قرار دهيد.
براي نمونه رشد شبکه مغزي کودک نياز شديدي به ميزان کافي آهن دارد چرا که در کودکان دچار کمبود آهن، جريان اعصاب کند مي‌شود. همچنين پژوهشها انجام شده نشان مي‌دهد که ميزان مقاومت در برابر بيماري‌ها در کودکاني که تغذيه سالمي ندارند بسيار کم است. بنابراين تغذيه نادرست باعث مي‌شود کودکان از مدرسه و همسالان خود عقب بمانند و دچار افت تحصيلي شوند. پس اگر مي‌خواهيد کودکتان در مدرسه نمره بهتري بگيرد، به تغذيه او هم توجه کنيد.
دوستي که هوش هديه مي‌دهد
کتاب يکي از روش‌هاي سودمند قديمي است که امتحان‌اش را پس داده اما بعضي مواقع در مقابل روش‌هاي تکنولوژيک امروزي براي تقويت هوش، دست‌کم گرفته مي‌شود؛ در حالي که کتاب قابل دسترس‌ترين، کم‌هزينه‌ترين و در عين حال موفقيت‌آميزترين روش براي آموزش و رشد ذهني کودکان در تمامي سنين است. براي کودکان‌تان از سنين پايين‌تر کتاب خواندن را آغاز کنيد. آنها را براي عضويت در کتابخانه ثبت‌نام کنيد و کتابخانه منزلتان را پُر از کتاب کنيد.
