اگر اين قرص را به همراه چاي يا شير بخوري، هيچ اثري نخواهد داشت. مي‌گويند بهتر است صبح ناشتا قرصت را بخوري تا ميزان جذبش بيشتر شود و ده‌ها نسخه ديگر كه توسط اطرافيان و آشنايان براي ميل كردن قرص‌ها پيچيده مي‌شود اما براستي براي جذب بيشتر ويتامين‌ها، بهترين زمان چه هنگام است، صبح، ظهر، شب، چه وقت؟
دكتر تيرنگ نيستاني، کارشناس تغذيه باليني و مدير گروه پژوهشها تغذيه در انستيتو پژوهشها تغذيه و صنايع غذايي كشور درخصوص زمان مصرف مكمل‌هاي ويتاميني و مواد معدني، در گفتگو با «جام‌جم» مي‌گويد: از آنجا كه تنوع اين مواد زياد است، اين فرآورده‌ها بیشتر همانند ويتامين‌هاي (A ،D وE) محلول در چربي‌اند و گاهي برخي از مواد معدني با مواد غذايي تداخل دارند كه در برخي مواقع اين تداخل به نفع جذب آنهاست و گاهي بالعكس، پس بهترين راهكار اين است كه هنگام مصرف مكمل‌ها ابتدا به جنس و زمان مصرف آن دقت شود.
به گفته وي، كلسيم يكي از مكمل‌هايي است كه ممكن است توسط بسياري از افراد مصرف شود كه مي‌تواند با ويتامينD نيز همراه باشد.
دكتر نيستاني با اشاره به اين كه كلسيم در مكمل‌هاي به شكل ملح (نمك) وجود دارد، كربنات كلسيم را يك نمونه از آن ذكر كرده و مي‌گويد: معمولا اين نوع از مكمل‌ها به خودي خود جذب بالايي ندارند و براي جذب، بهتر است كلسيم از آنيون (كربنات) جدا شود تا قابليت جذب پيدا كند كه براي اين كار اسيد معده، آنزيم‌هاي گوارشي و PH مناسب نياز است و به زبان ساده‌تر، اگر قرص كلسيم با معده خالي مصرف شود، جذب بالايي نخواهد داشت چرا كه در معده خالي به ميزان لازم، اسيد ترشح نمي‌شود. پس قرص كلسيم كربنات بايد ضمن مصرف غذا يا بلافاصله پس از غذا هنگامي كه آنزيم‌هاي گوارشي و اسيد معده ترشح شده‌اند، مصرف شود تا جذب بالايي داشته باشد.
به گفته اين کارشناس تغذيه، ويتامين D همراه كلسيم نيز به دليل اين كه محلول در چربي است، چنين خاصيتي را دارد و براي جذب، وجود چربي در دستگاه گوارش ضرورت دارد تا به تبع آن، صفرا ترشح شود.
وي در ادامه متذكر مي‌شود: ولي اين به آن معنا نيست كه ويتامينD بايد با چربي مصرف شود؛ بلكه منظور مصرف آن همراه غذا يا بلافاصله پس از صرف غذاست كه حتي مي‌تواند اين غذا «شير» باشد.
گفتني است، برخي بر اين تفكرند كه اگر كلسيم با شير مصرف شود، از مقدار جذب آن كاسته مي‌شود؛ در حالي كه شير منبع كلسيم است و بايد گفت اگر دريافت روزانه كلسيم زياد باشد، درصد جذب كاهش مي‌يابد.
برای نمونه مصرف 50 ميلي‌گرم كلسيم با شير 70 الي 80 درصد جذب خواهد داشت؛ چراكه شير خود داراي كلسيم است و اين احتمال مي‌رود كه مي‌تواند درصد جذب را كاهش دهد؛ ولي برآوردها نشان مي‌دهد اين كاهش تا مصرف 500 ميلي‌گرم كلسيم در يك وعده غذايي محسوس نيست، ضمن اين كه بايد توجه داشت كه شير خود داراي لاكتوز است و همين ماده از علل جذب بيشتر كلسيم مي‌باشد و نهايتا بايد گفت مصرف روزانه كلسيم با شير، مساله‌ساز نيست.
آمارها نشان مي‌دهد بسياري از زنان دچار كمبود آهن هستند و وقتي به پزشك مراجعه مي‌كنند، برايشان فراورده‌هاي آهن تجويز مي‌شود كه اين آهن از نوع «معدني» است و از آنجا كه آهن معدني معمولا داراي جذب بالايي نيست و به شكل فراورده‌هاي گياهي است، معمولا جذبشان تحت تاثير بسياري از مسائل قرار مي‌گيرد (ولي آهن آلي كه در فرآورده‌هاي جانوري «گوشت» يافت مي‌شود، شرايط جذب تحت تاثير اين مسائل قرار نمي‌گيرد) برای نمونه اگر آهن با شير يا غذايي كه در آن كلسيم است خورده شود، مقدار جذب را بسيار كاهش مي‌دهد يا اگر همراه غذايي با فيبر زياد ميل شود، جذب آهن را مهار مي‌كند بنابراين بهتر است آهن و فراورده‌هاي آن همراه با آبميوه طبيعي كه دارای مقداري ويتامين C است ميل شود ولي در زناني كه پس از مصرف قرص «فروس سولفات» دچار تهوع مي‌شوند چاره‌اي بجز مصرف قرص پس از غذا نيست.
دكتر نيستاني درخصوص مصرف ويتامين‌هاي گروه B با اشاره به اين كه جذب اين گروه از ويتامين‌ها وابسته به غذا نيست و معمولا حتي با معده خالي نيز به خوبي جذب مي‌شوند، در ادامه اظهار مي‌كند: فراورده‌هاي روي نيز با معده خالي جذب بهتري دارند و همچنين مي‌توان گفت معمولا ويتامين‌هاي گروه B و C مي‌توانند با معده خالي جذب شوند، مشروط بر اين كه فرد دستگاه گوارشش مشكلي نداشته باشد. از آنجا كه ويتامينA جزو فراورده‌هاي محلول در چربي است بايد با غذا ميل شود.
و يك توصيه
اين کارشناس تغذيه در پايان يادآور مي‌شود: مكمل‌ها داراي ظاهري آرام و بي‌خطرند كه اگر سر خود و غيرتخصصي مصرف شوند، بعضا مي‌توانند خطرناك شوند پس بهترين راه براي مصرف مكمل‌ها، مشورت كردن با پزشك است.
